تحقیق در مورد سد کرخه

تحقیق در مورد سد کرخه

سد کرخه

موقعیت و مشخصات رودخانه کرخه

رودخانه کرخه از مناطق میانی و جنوب غربی رشته کوههای زاگرس در نواحی غرب و شمال غرب کشور سرچشمه گرفته و پس از طی مسافتی در حدود 900 کیلومتر در امتداد شمال به جنوب ، سرانجام در مرز مشترک ایران و عراق به مرداب هورالعظیم می رسد. رودخانه کرخه پس از رودخانه های کارون و دز سومین رودخانه بزرگ ایران از نقطه نظر آبدهی محسوب می شود. حوزه آبریز رودخانه کرخه به وسعت حدود 43 هزار کیلومتر مربع ، بین 46 درجه و 57 دقیقه تا 49 درجه و 10 دقیقه طول شرقی و 31 درجه و 48 دقیقه تا 34 درجه و 58 دقیقه عرض شمالی واقع شده است و شامل استانهای همدان ، کرمانشاه ، کردستان ، ایلام ، لرستان و خوزستان می باشد.

سرشاخه های اصلی تشکیل دهنده رودخانه کرخه ، رودخانه های سیمره، کشکان، قره سو، گاماسیاب و چرداول هستند. یکی از مشخصه های طبیعی رودخانه کرخه احتمال وقوع سیلاب و خطرات ناشی از آن است.

موقعیت سد مخزنی و نیروگاه برقآبی کرخه

سد مخزنی و نیروگاه برقآبی کرخه در فاصله 24 کیلومتری شمال غرب اندیمشک در استان خوزستان ( در جنوب غربی ایران ) احداث گردیده است. این پروژه عظیم در 48 درجه و 7/8 دقیقه طول شرقی و نیز 32 درجه و 29/6 دقیقه شمال در منطقه کرخه واقع شده است. رودخانه کرخه در بالادست محور سد 90 درجه تغییر جهت داده و در نتیجه دریاچه سد در سمت راست محور سد واقع گردیده است.

اهداف پروژه کرخه

تأمین و تنظیم آب جهت آبیاری 320 هزار هکتار از أراضى پایین دست ، دشتهای پای پل (اوان - ارایض - دوسالق و باغه) و همچنین دشتهای حمیدیه ، قدس ، دشت آزادگان ، دشت عباس ، فکه و عین خوش واقع در شمال غربی و غرب استان خوزستان

تولید انرژی برقابی به میزان 934 گیگا وات ساعت در سال

کنترل سیلهای مخرب رودخانه و جلوگیری از خسارات ناشی از آن

 زمین شناسی سد کرخه

سد مخزنی کرخه در حاشیه جنوب غربی بخش چین خورده رشته کوههای زاگرس قرار گرفته است. تپه و بلندیهای منطقه از کنگلومرای سازند بختیاری و رسوبات نرم سازند آغاجاری تشکیل شده است بخش عمده بالادست و ناحیه مخزن از سازند آغاجاری تشکیل یافته که از تناوب لایه های ماسه سنگ و گل سنگ تشکیل شده است و به سمت بالا دارای لایه های میکرو کنگلومرایی است. قسمت بالایی این سازند را بخش لهبری تشکیل می دهد که تناوبی از ماسه سنگ و گل سنگ می باشد و وضعیت مناسبی را برای ایجاد سفره های تحت فشار، پدید آورده است. بخش پایین دست دریاچه تا محور سد را کنگلومرای بختیاری با سیمان ضعیف تشکیل می دهد. کنگلومرای بختیاری به دو واحد سنگی BK1 و BK2 تقسیم شده است که توسط یک لایه گل سنگی از هم جدا شده اند. واحد BK1 بخش پایین سازند بختیاری را تشکیل می دهد و علاوه بر لایه های گل سنگی دارای عدسی های ماسه سنگی نیز میباشد. واحد BK2 ، بخش بالایی سازند بختیاری را بوجود می آورد که متشکل از کنگلومرای یک پارچه با عدسی های ماسه سنگی و گل سنگی است

. ناحیه مورد مطالعه در پلاتفرم عربی واقع است. ساختگاه سد و دریاچه آن در قسمت شمال فروافتادگی دالپری قراردارد. شیب لایه ها 12-7 درجه در منتهی الیه دریاچه و 4-3 درجه در نزدیکی ساختگاه می باشد. نظر باینکه شیب لایه بندی ها کم و نا پیوستگی ها نیز نادر می باشند، زمین لغزه ای در حاشیه دریاچه آتی مشاهده نشده است . ریزش در شیروانی های کنگلومرایی دریاچه محتمل است ولی روند آن آهسته و مداوم پیش بینی شده و ایمنی سازه های هیدرولیکی را به مخاطره نخواهد انداخت.

مخزن سد (دریاچه(

حجم مخزن در ترازبهره برداری220 متر:8/5346میلیون مترمکعب (قبل از رسوبگذاری (

حجم مخزن در حداقل تراز بهره برداری (تراز 160 متر) : 430 میلیون مترمکعب

حجم مفید مخزن : 81/3903 میلیون مترمکعب (بعد از رسوب گذاری

حجم غیر مفید مخزن : 1443 میلیون مترمکعب

تراز آب در هنگام وقوع سیل حداکثر (P.M.F) : 7/230 متر

مساحت دریاچه در تراز بهره برداری 220 متر : 47/162 کیلومتر مربع

طول دریاچه در تراز بهره برداری 220 متر : حدود 60 کیلومتر

سوابق مطالعاتی پروژه کرخه

مطالعات طرح توسعه منابع آب و خاک حوزه آبریز رودخانه کرخه به منظور آبیاری اراضی شمال غربی         دشت خوزستان از سال 1335  ( 1956 میلادی )  توسط شرکت آمریکائی عمران و منابع (Development and Resourses Corporation) آغاز گردید.  متعاقب آن شرکتهای ایرانی و خارجی مطالعاتی در رابطه با سد سازی روی این رودخانه به شرح ذیل انجام داده اند:

● مطالعات مرحله شناخت توسعه آبیاری استانهای کردستان و کرمانشاه از حوزه بالادست رودخانه کرخه (بالادست پای پل)‌ توسط شرکت انگلیسی Sir Alexander Gibs در سال 1345 (1966 میلادی) انجام شده است.● دو شرکت آب و خاک (ایرانی) و الکتروکنسولت (ایتالیائی) در سال 1347 (1969 میلادی) مطالعات تکمیلی انجام دادند. مطالعات امکان یابی سد مخزنی کرخه( توسط مهندسین مشاور عمران و منابع آب ایران (D&R) انجام شد و در سال 1358 احداث سد مخزنی بنام کرخه صفر واقع در 54 کیلومتری بالادست پای پل، پیشنهاد شد.● پس از پیروزی انقلاب اسلامی مطالعاتی نیز توسط سازمان جهاد سازندگی انجام شد.● در سال 1367 مطالعات تکمیلی مرحله اول سد مخزنی کرخه صفر به مهندسین مشاور مهاب قدس واگذار گردید.

طی سالهای 69-1368 (90-1989)، شرکت مهندسین مشاور مهاب قدس به موازات انجام طراحی های تکمیلی محور کرخه صفر و به منظور یافتن محورهای مناسب تر از محور کرخه صفر که دارای طول 6/7 کیلومتر و حجم بدنه بسیار زیاد 85/72 میلیون متر مکعب بود، با همکاری شرکتی از کشور چین بنام کایتک (CAITEC)، 5 محور دیگر بنامهای D1, C, B, A و D2 را مطالعه کردند. پس از بررسیهای مقدماتی، از بین محورهای فوق دو محور A و C جهت مقایسه با محور کرخه صفر انتخاب شدند و پس از بررسیهای دقیق تر زمین شناسی و حفر گمانه های اکتشافی، طراحی اولیه برای هر دو محور A و C انجام شد.در نهایت‌ گزینه‌ محور C واقع‌ در 21 کیلومتری‌ شمال‌ غربی‌ اندیمشک‌ و 12 کیلومتری‌ بالادست‌ پل‌نادری‌ (در طول جغرافیایی 48 درجه و 7/8 دقیقه شرقی و عرض جغرافیایی 32 درجه و 29/6 دقیقه شمالی) به‌ علت‌ شرایط‌ ژئوتکنیکی‌ مناسب تر و وجود منابع‌ قرضه‌ و مصالح‌ مناسب کافی‌، و به‌ علت‌ داشتن‌ شرایط‌ مناسب‌ برای‌ انحراف‌ آب‌ و عملیات‌ ساختمانی‌، بهترین‌ گزینه‌ شناخته‌ شد.  ● اهداف پروژه کرخه

● تأمین و تنظیم آب جهت آبیاری 320 هزار هکتار از أراضى پایین دست ، دشتهای پای  پل (اوان - ارایض - دوسالق و باغه) و همچنین دشتهای حمیدیه ، قدس ، دشت آزادگان ، دشت عباس ، فکه و عین خوش واقع در شمال غربی و غرب استان خوزستان● تولید انرژی برقابی به میزان 934 گیگا وات ساعت در سال ● کنترل سیلهای مخرب رودخانه و جلوگیری از خسارات ناشی از آن